Mọi loại thuốc để đạt được tối đa sự hiệu quả đều cần sự tuân thủ theo quy định uống của thuốc của người bệnh. PEP cũng như vậy và tỉ lệ thành công của PEP phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thời gian bắt đầu uống, uống đủ liều và đúng thời gian quy định. Một số nghiên cứu cho rằng PEP hiệu quả 80% trong việc ngăn ngừa nhiễm HIV đối với người bị phơi nhiễm HIV, tuy nhiên độ hiệu quả của thuốc tùy thuốc rất nhiều vào sự tuân thủ của người dùng khi sử dụng thuốc PEP.
Thuốc PEP hiệu quả như thế nào và tỉ lệ thành công ra sao?
PEP không ngăn ngừa 100% các trường hợp bị phơi nhiễm với HIV, nhưng PEP sẽ rất hiệu quả nếu được người dùng tuân thủ và uống thuốc đúng cách.
Nghiên cứu quan sát cho thấy rằng PEP có thể làm giảm hơn 80% nguy cơ nhiễm HIV, điều đó có nghĩa là vẫn có một số người trong các nghiên cứu vẫn mắc phải HIV mặc dù đã uống PEP. Mặc dù một số người trong số này cho biết họ tuân thủ tốt với PEP và không tiếp tục bị phơi nhiễm với HIV, nhiều trường hợp lây truyền HIV ở những người đang dùng PEP đã xảy ra do mức độ tuân thủ thấp (không dùng PEP hằng ngày trong 28 ngày) hoặc tiếp tục bị phơi nhiễm với HIV. Độ hiệu quả của thuốc tùy thuốc rất nhiều vào sự tuân thủ của người dùng khi sử dụng thuốc PEP. Điều này bao gồm những việc như sau:
Sử dụng thuốc hằng ngày trong vòng 28 ngày. Việc tuân thủ quá trình sử dụng PEP kéo dài cả tháng là điều quan trọng để tối đa hóa sự hiệu quả.
Bắt đầu sử dụng PEP càng sớm càng tốt ngay sau khi có khả năng phơi nhiễm với HIV trước 72 giờ. PEP nên được bắt đầu càng sớm càng tốt sau khi bị phơi nhiễm với HIV vì quá trình nhân lên của HIV nên bị làm gián đoạn càng sớm càng tốt.
Sử dụng các biện pháp phòng ngừa bổ sung như: sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ bị phơi nhiễm HIV trở lại trong khi dùng PEP. Việc sử dụng PEP nhằm giảm nguy cơ phơi nhiễm HIV một lần duy nhất và chỉ nên được dùng trong trường hợp khẩn cấp.
Thuốc PEP là gì?
PEP (post-exposure prophylaxis) có nghĩa là dự phòng sau phơi nhiễm, đây là loại thuốc điều trị ngắn hạn bao gồm các loại thuốc điều trị HIV được dùng ngay sau khi có khả năng bị phơi nhiễm với HIV để ngăn không cho vi rút xâm nhập vào cơ thể bạn.
Bạn phải bắt đầu sử dụng trong vòng 72 giờ (3 ngày) ngay sau khi có khả năng bị phơi nhiễm với HIV, nếu trễ hơn khoảng thời gian trên thì thuốc sẽ không có tác dụng, vì thế nếu sử dụng càng sớm thì kết quả sẽ khách quan hơn.
PEP chỉ nên được sử dụng trong các tình huống khẩn cấp. PEP không dành cho những người có thể thường xuyên tiếp xúc với HIV.
Thuốc PEP phù hợp cho những đối tượng nào?
Bất cứ ai nghi ngờ rằng bản thân mình có nguy có bị phơi nhiễm HIV có thể sử dụng PEP, cụ thể là các trường hợp sau:
Quan hệ tình dục không có biện pháp an toàn, bạn tình nghi nhiễm HIV
Vô tình giẫm phải kim tiêm hoặc sử dụng chung kim tiêm và vật dụng chung với người nghi nhiễm HIV.
Bị xâm hại tình dục
Nếu như bạn sống trong môi trường có nguy cơ tiếp xúc với HIV cao và nhiều lần, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn việc sử dụng thuốc PrEP.
PEP có gây ra tác dụng phụ cho người dùng không?
PEP là an toàn, nhưng các loại thuốc điều trị HIV được sử dụng cho PEP có thể gây ra các phản ứng phụ ở một số người. Trong hầu hết các trường hợp, những tác dụng phụ này có thể được điều trị và không đe dọa đến tính mạng:
Đau đầu, chóng mặt
Buồn nôn, ói mửa
Phán ban, mẩn ngứa
Tiêu chảy
Rối loạn giấc ngủ
Độc cho gan và thận
Nếu bạn đang dùng PEP, hãy đến gặp bác sĩ của bạn nếu bạn có bất kỳ tác dụng phụ nào làm phiền bạn hoặc điều đó không biến mất.
Thuốc PEP cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác mà một người đang dùng (được gọi là tương tác thuốc). Vì lý do này, điều quan trọng là phải nói cho bác sĩ rằng bản thân đang sử dụng những loại thuốc nào.